مسجد ایا صوفیه:
ایاصوفیه، در زبان ترکی Ayasofya، در زبان لاتین Sancta Sophia که کلیسای حکمت مقدس یا کلیسای حکمت الهی نیز نامیده می شود، یک سازه مهم بیزانسی و جاهای دیدنی استانبول و یکی از بناهای تاریخی بزرگ جهان است. این بنا به عنوان یک کلیسای مسیحی در قرن ششم پس از میلاد (532-537) به سرپرستی امپراتور بیزانس، ژوستینین اول ساخته شد.
در قرن های بعد این بنا ابتدا به مسجد سپس به موزه و دوباره به مسجد تبدیل شد. این بنا با مناره ها و کتیبه های اسلام و همچنین موزاییک های مجلل مسیحیت، منعکس کننده تغییرات مذهبیای است که در طول قرن ها در منطقه رخ داده است.
تاریخچه:
گفته می شود که کلیسای اصلی در محل ایاصوفیه به دستور کنستانتین اول در سال 325 بر روی پایه های یک معبد ساخته شده است. پسرکنستانتین اول با نام کنستانتیوس دوم، این مسجد را برای اولین بار در سال 360 تقدیس کرد. این مسجد در سال 404 در اثر آتشسوزی که در جریان شورش پس از تبعید دوم سنت جان کریزوستوم، ایلخانی رخ داد، آسیب دید. این بنا توسط امپراتور روم کنستانس اول بازسازی و بزرگتر شد. و این ساختمان بازسازی شده در سال 415 توسط تئودوسیوس دوم وقف شد. اما مجدد این ساختمان مجددا در شورش نیکا در ژانویه 532 سوزانده شد.
مسجد ایا صوفیه ای که ما امروزه میبینیم در مدت زمان بسیار کوتاهی در حدود 6 سال در سال 537 پس از میلاد مجددا ساخته و بازسازی شد.
ساخت این ساختمان که امروزه یکی از مساجد استانبول است در زمان خود یک شگفتی بینظیر بود و معماران این اثر بینظیر(آنتمیوس ترالس و ایسیدور از میلتوس) بودند که آشنایی بسیار عالی ای با مکانیک و ریاضیات داشتند.
بنای کنونی، بنایی متعلق به قرن ششم است و اگرچه که زلزله ای در سال 558 باعث فروریختن جزئی قسمتی از گنبد شد (562 بازسازی شد) و دو فروریختگی جزئی دیگر رخ داد که پس از آن در مقیاس کوچکتر بازسازی شد و کل کلیسا مجدد قوام سازی شد اما با این حال این ساختمان را می توان یکی از بهترین ساخت ها در زمان خود دانست.
در اواسط قرن چهاردهم ایا صوفیه مجددا بازسازی شد و برای بیش از یک هزار سال، این کلیسای جامع پاتریارکی قسطنطنیه بود اما در سال 1204 توسط ونیزی ها و صلیبیون در جنگ صلیبی چهارم غارت شد.
پس از فتح قسطنطنیه توسط ترکیه در سال 1453، محمد دوم با افزودن یک مناره چوبی (در نمای بیرونی، برجی که برای احضار به نماز استفاده می شود)، یک چلچراغ بزرگ، یک محراب آن را به عنوان مسجد تغییر داد.او یا پسرش بایزید دوم مناره قرمز رنگی را که در گوشه جنوب شرقی بنا قرار دارد برپا کردند. مناره چوبی اولیه باقی نماند. بایزید دوم مناره سفید باریکی را در ضلع شمال شرقی مسجد برپا کرد. همچنین دو مناره یکسان در ضلع غربی در دهه 1500 به سفارش سلیم دوم یا مراد سوم ساخته شد.
در سال 1934 رئیس جمهور ترکیه. کمال آتاتورک این ساختمان را سکولار کرد و در سال 1935 به موزه تبدیل شد. در سال 1985، ایاصوفیه به عنوان بخشی از میراث جهانی یونسکو به نام مناطق تاریخی استانبول، که شامل دیگر ساختمانها و مکانهای تاریخی مهم آن شهر است، تعیین شد. پرس رجب طیب اردوغان در سال 2020 تصمیم بحث برانگیزی برای تبدیل مجدد این ساختمان به مسجد گرفت. نمازهای اسلامی اندکی پس از اعلام این خبر با پرده هایی برگزار شد که تا حدی تصاویر مسیحی ساختمان را پنهان می کرد به علاوه به عنوان محبوب ترین مقصد گردشگری ترکیه، ایاصوفیه برای بازدیدکنندگان باز بود.
معماری ایا صوفیه:
ایاصوفیه یک باسیلیکای طولی و یک ساختمان منسجم را به شیوهای کاملاً بدیع با یک گنبد اصلی ۳۲ متری که بر روی آویزها و دو نیمگنبد، یکی در دو طرف محور طولی قرار دارد، ترکیب میکند. اگرچه بازیلیکاهای گنبدی ژوستینیان الگوهایی هستند که معماری بیزانسی از آنها توسعه یافته است، ایاصوفیه منحصر به فرد باقی ماند و پس از آن هیچ تلاشی توسط سازندگان بیزانسی برای تقلید از آن انجام نشد.
پلان این ساختمان به شکل مربع است اما اگر از دورن به این ساختمان نگاه کنید خواهید دید که این ساختمان مستطیل شکل به نظر میرسد.
زیرا نیمگنبدهای بزرگ در شرق و غرب، جلوه سقف را طولانیتر میکنند. سه راهرو وجود دارد که توسط ستونهایی با گالریهایی در بالا و پایههای مرمری بزرگی که در دو انتها برای حمایت از گنبد بالا میآیند از هم جدا شدهاند.
ستون های این بنا از مرغوب ترین سنگهای مرمر هستند که به دلیل رنگ و تنوع انتخاب شده اند، در حالی که قسمت های پایینی دیوارها با تخته سنگ مرمر پوشانده شده است.
ورودی مسجد ایا صوفیه:
این بنا که یکی از جاذبه های گردشگری استانبول است در حال حاضر برای عموم باز است و ورودی آن هیچ گونه ورودی ای نیاز نیست که پرداخت کنید.
آیا بلیط های ترکیبی از جمله بلیط های موزه ایاصوفیه و سایر جاذبه ها وجود دارد؟
ایاصوفیه یکی از پربازدیدترین موزه های استانبول است، اما چیزهای دیگری نیز برای دیدن وجود دارد. بنابراین اگر می خواهید در زمان و هزینه خود صرفه جویی کنید، بهتر است یک بلیط ترکیبی تهیه کنید. در اینجا نمونه ای از بلیط ترکیبی است که شامل دسترسی به ایاصوفیه است را می توانید ببینید:
ایاصوفیه + کاخ توپکاپی
ایاصوفیه + مسجد آبی
چه چیزهایی در مسجد ایا صوفیه وجود دارد؟
موزه بزرگ، بسیاری از جزئیات ساختمان قبلی برای نمایش معماری بیزانس کشف شده است. در میان بسیاری از سایت های زیبا، خواهید دید:
از مواردی است که می توانید در این مسجد زیبا ببینید.